Η δυνατότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται, να αντιδρά, να αποθηκεύει και να χρησιμοποιεί τα ερεθίσματα που λαμβάνει από το υλικό πεδίο, έγκειται στη διάνοια η οποία, σαν κέντρο ελέγχου, χρησιμοποιεί τις πέντε αισθήσεις για να συλλέγει πληροφορίες από το περιβάλλον όπου κινείται και τις οποίες αναλύει και επεξεργάζεται προκειμένου να σχηματίσει μια αντίληψη για τη λειτουργικότητα των Νόμων που διέπουν, σαν αιτία, κάθε αποτέλεσμα φαινομένου που λαμβάνει χώρα στο πεδίο των μορφών και της διττότητας.

Η διάνοια, που πρεσβεύει και καθοδηγεί μέσω αυτής της λειτουργίας τον άνθρωπο των πέντε αισθήσεων, ορίζεται σαν χώρα Αντανακλώμενου Φωτός, γιατί αδυνατεί να εισέλθει στα βαθύτερα αίτια που προκαλούν τα αποτελέσματα των φαινομένων, κι έτσι δεν μπορεί ν' αντιληφθεί τις κινήσεις που λαμβάνουν χώρα στο ένδον του ανθρώπου και, αναπόφευκτα, περιορίζεται στα αποτελέσματα που σαν αντανάκλαση των Πνευματικών Νόμων και Λειτουργιών δημιουργούνται κι εκδηλώνονται στο γήινο πεδίο.
Είναι λοιπόν η αντίληψη και η εκδήλωση του ανθρώπου των πέντε αισθήσεων που κρίνει από τις εμφανίσεις των εξωτερικών μορφών και εκδηλώσεων και κινείται στα περιορισμένα τους όρια, μορφώνοντας τα συμπεράσματά της από παρατήρηση και σπουδή σχετικών καταστάσεων, οι οποίες λαμβάνουν χώρα μέσα στην περιορισμένη ακτίνα δράσης των αντιλήψεών της.
Συνεπώς, μπορεί να διακρίνει μόνο σχετικές αλήθειες και δεν μπορεί να συλλαμβάνει και να χειρίζεται την Απόλυτη Αλήθεια, ακριβώς γιατί τα συμπεράσματά της είναι ανάλογα προς το ύψος και τη βαθύτητα των καταστάσεων τις οποίες η διάνοια μπορεί να συλλαμβάνει και να χειρίζεται.
Η διάνοια συλλέγει στοιχεία γνώσης, τα οποία προέρχονται από μία ανάλυση αντανακλαστικών ως προς το υλικό πεδίο φαινομένων, που τα βαθύτερα αίτιά τους βρίσκονται σε κινήσεις και λειτουργίες Πνευματικών Νόμων, οι οποίοι σαν Νόμοι Ολότητας βρίσκονται αναπόφευκτα έξω από τα όρια της διάνοιας.
Μη δυνάμενη να αντιληφθεί μια ολοκληρωμένη κίνηση Νόμου, απομονώνει μερικά στοιχεία της ολότητας, τα οποία μπορεί να αντιληφθεί ως αποτελέσματα φαινομένων στο υλικό πεδίο, τα αναλύει και τα επανασυνθέτει, για να σχηματίσει μια ελλιπή και ασαφή οπωσδήποτε εικόνα της ολοκληρωμένης κίνησης των Πνευματικών Νόμων, τους οποίους η διάνοια αδυνατεί να κατανοήσει, με αποτέλεσμα να τους θεωρεί «μωρία» για τον απλούστατο λόγο ότι δεν τους αντιλαμβάνεται. «Ψυχικός δε άνθρωπος ου δέχεται τα του Πνεύματος του Θεού· μωρία γαρ αυτώ εστί, και ου δύναται γνώναι, ότι πνευματικώς ανακρίνεται» (Α΄ Κορινθ. 2, 14).
Ο τρόπος που λειτουργεί η διάνοια μπορεί να γίνει κατανοητός ως εξής: το νερό είναι μία χημική ένωση, η οποία αποτελείται από δύο μέρη υδρογόνου κι ένα μέρος οξυγόνου. Εάν απομονώσουμε ένα μόνο στοιχείο και το αναλύσουμε για να κατανοήσουμε την ένωση, είναι απόλυτα βέβαιο πως το συμπέρασμά μας δεν θ' ανταποκρίνεται στην Αλήθεια, ακριβώς γιατί η ένωση δεν στηρίζεται μόνο στις ιδιότητες των στοιχείων του υδρογόνου ή του οξυγόνου μεμονωμένα, αλλά και στην αλληλεπίδραση των ιδιοτήτων των στοιχείων που την αποτελούν.
Έτσι σχηματίζει αντίληψη, η οποία ορίζεται ως διανοητική αντίληψη και αποκτάται από διδασκάλους, βιβλία κι άλλες εντρυφήσεις, από τις οποίες η διάνοια, που αντιπροσωπεύει τον κατώτερο νου, διδάσκεται αποθηκεύοντας τα στοιχεία που λαμβάνει.(…)

(…)Η διάνοια λοιπόν, ακολουθώντας το γράμμα του Λόγου κι όχι το Πνεύμα που ενοικεί σ' Αυτόν, αρκείται στο να συσσωρεύει στοιχεία γνώσης και να τα ανακυκλώνει συνεχώς, χωρίς να τα δυναμοποιεί, μιας και αδυνατεί να εισέλθει στην Αλήθεια του Πνεύματος, η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο από την Πνευματική αντίληψη, που προέρχεται από τη ζωογόνηση του Πνεύματος της Αλήθειας εντός του ανθρώπου.
Έτσι όταν η διάνοια ασχολείται με τη θρησκεία, την προσαρμόζει στα μέτρα της περιορισμένης ακτίνας δράσης της, κατασκευάζοντας έτσι μια λατρεία τυπική και υλιστική, η οποία πολύ μικρή ουσιαστική βοήθεια προσφέρει στον άνθρωπο, αντίθετα τον οδηγεί στο φανατικό δογματισμό και περιορισμό, που η διαφορετική θεώρηση και η ισχυροποίηση του διαχωρισμού επιφέρει.
Το Πνεύμα της Αλήθειας είναι η Πηγή της Αληθινής αντίληψης, όπως αποκάλυψε ο Ιησούς, «όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της Αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την Αλήθειαν» (Ιωάν. 16, 13), κι από τους λόγους αυτούς φαίνεται καθαρά ότι μόνο το Πνεύμα μπορεί να μας οδηγήσει στην αληθινή Πνευματική αντίληψη των εννοιών που ο Θεός παρουσίασε ανά τους αιώνες με συμβολισμούς και αλληγορίες.
Η ζωογόνηση του Πνεύματος εντός του ανθρώπου και η ενεργοποίηση της Πνευματικής αντίληψης δημιουργείται όταν η υπόσταση αποκαθιστώντας την επαφή της με το Θεό αφήνεται να οδηγηθεί από Αυτόν.
Έτσι αρχίζει να μετέχει στα του Πνεύματος του Θεού, πράγμα που δημιουργεί μέσα στο Είναι του ανθρώπου μια διαφορετική αντίληψη για τα υλικά φαινόμενα. Ενεργοποιείται ο ανώτερος νους και ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται πλέον από διαφορετικό ύψος αυτά που μέχρι πρότινος βασισμένος στη διανοητική αντίληψη θεωρούσε τυχαία και συμπτώσεις.(…)

(…)Για να μπορέσει λοιπόν ο άνθρωπος να εμβαθύνει στις Αλήθειες των Γραφών, είναι φανερό πως δεν μπορεί να το πετύχει μέσω της διανοιακής αντίληψης και του περιορισμένου των συλλήψεών της.
Πρέπει να ελευθερωθεί από τη διάνοια και τον τρόπο λειτουργίας της, για να μπορέσει να εισδεχθεί την εκ Πνεύματος καθοδήγηση, που θα τον οδηγήσει στη βαθύτερη κατανόηση των όσων δόθηκαν εκ Πνεύματος.
Αυτή η ίδια λειτουργία θα διευρύνει τους ορίζοντες του νου του και η βαθύτερη κατανόηση των Πνευματικών Νόμων θα δημιουργήσει μέσα στο Είναι του μία άρρηκτη σχέση - επαφή με τον Πατέρα Δημιουργό, γιατί ακόμη και η πιο εξυψωμένη διάνοια φέρει μέσα της στοιχεία περιορισμού που πρέπει να υποσταλούν πλήρως μέχρι της ολοκληρωτικής αποκοπής τους, όπως ακριβώς συνέβη με τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη, του οποίου η θυσία μάς καταδεικνύει την αναγκαιότητα να θυσιαστεί η διάνοια, προκειμένου το Πνεύμα να αναλάβει την καθοδήγηση του ανθρώπου και να τον οδηγήσει ως Οδηγός και Διδάσκαλος πέραν του γράμματος, στις Αρχές του Όντος, βοηθώντας τον να δει την εφαρμογή των αρχών στη δική του ατομική ανάπτυξη και εξέλιξη.(…)

(…) Όταν ισχυριζόμαστε πως γνωρίζουμε το Λόγο του Θεού μέσα από τις Γραφές, χωρίς να μπορούμε να εμβαθύνουμε σ' αυτές λόγω της διανοητικής μας αντίληψης, τότε εγκλωβιζόμαστε σε μια διαρκή ανακύκλωση στοιχείων που είναι μεν εκ Πνεύματος, όμως η ανακύκλωσή τους και μόνο δεν μπορεί να μας βοηθήσει να έλξουμε Φως και να δημιουργήσουμε μία Νέα Πνευματική κατάσταση Συνείδησης, η οποία επενδυόμενη με τη διαρκή παροχή Ουσίας Θεού, που η Πνευματική αντίληψη μπορεί να έλξει, θα σχηματίσει έτσι το Ακατάστρεπτο Πνευματικό σώμα.
Είναι πλέον καιρός ο άνθρωπος να γνωρίσει την πάσα Αλήθεια του Πατέρα και να απεγκλωβιστεί από τις περιορισμένες και συχνά λανθασμένες θεωρήσεις και απόψεις και να εμβαθύνει, αποσπώμενος ολοκληρωτικά από τη διάνοια, στην Απειρότητα του Θεού και στην αποκάλυψη και κατανόηση των Νόμων που απορρέουν από Αυτόν, για να μπορέσει να βιώσει το Μεγαλείο της Θεότητας που ενοικεί μέσα του.
Όσο πιο μακριά ο άνθρωπος βρίσκεται από το Θεό, τόσο περισσότερο λανθάνει μέσα στο βασίλειο της διάνοιας, στο βασίλειο των περιορισμών, των συνδυασμών και των δεσμεύσεων. Ο Θεός είναι απλός, τόσο ασύλληπτα απλός, που είναι αδύνατο να κατανοηθεί από την περιορισμένη και βασισμένη σε πολύπλοκους συνδυασμούς ανθρώπινη διάνοια.
Μέσα σ' Αυτό τον Άπειρο Θεό, που αιώνες τώρα ο άνθρωπος προσπαθεί να ανακαλύψει, δεν υπάρχει τίποτε άλλο εκτός από Αυτόν. Είναι τόσο απλό!

(Βιβλίο: ΑΓΑΠΑΤΕ ΑΛΛΗΛΟΥΣ ~ Κεφ. 6 ~ ΔΙΑΝΟΙΑ)